Grondslagen voor verwerking van persoonsgegevens

Onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) mogen organisaties alléén persoonsgegevens verwerken als ze daar een wettelijke grondslag voor hebben. De AVG kent zes grondslagen: toestemming, uitvoering van de overeenkomst, wettelijke verplichting, vitaal belang van betrokkene of andere personen, algemeen belang of gerechtvaardigd belang.

Wanneer een organisatie de gegevensverwerking niet op minimaal één van deze grondslagen kan baseren, dan is het niet toegestaan om persoonsgegevens te verwerken.

Toestemming

Wanneer een betrokkene toestemming geeft tot verwerking van zijn of haar persoonsgegevens, is dit een rechtmatige verwerking. Aan deze toestemming zijn wel een aantal voorwaarden verbonden, namelijk:

• De toestemming moet vrijelijk gegeven zijn;
• De toestemming moet ondubbelzinnig zijn;
• De organisatie moet de betrokkene informeren over de organisatie;
• De toestemming moet specifiek zijn;
• Het moet voor mensen net zo makkelijk zijn om de toestemming weer in te trekken als dat het was om de toestemming te geven.

Uitgebreidere informatie over toestemming vind je hier.

Uitvoering van een overeenkomst

Een organisatie mag zich op deze grondslag baseren wanneer de organisatie een overeenkomst heeft met iemand en om de overeenkomst na te komen het verwerken van persoonsgegevens noodzakelijk is.

Denk bijvoorbeeld aan een overeenkomst tot het leveren van een bankstel. De leverancier heeft bepaalde persoonsgegevens nodig om het bankstel bij de juiste persoon af te kunnen leveren, zoals de NAW-gegevens. Daarnaast moet het bankstel betaald worden en hiervoor is bijvoorbeeld een IBAN voor nodig. Het is dan een gerechtvaardigde verwerking om deze gegevens te verzamelen. De leverancier mag geen persoonsgegevens verwerken die niet noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van de overeenkomst (levering van het bankstel). Doet de leverancier dit wel? Dan is er rechtsgeldige toestemming of een andere grondslag voor nodig.

Wettelijke verplichting

In bepaalde gevallen is er een wettelijke verplichting tot het verwerken van persoonsgegevens. Denk hierbij aan het verstrekken van gegevens voor de uitvoering van de Belastingwet. Of een bevel van de politie om bepaalde persoonsgegevens aan hen te verstrekken. Op het moment dat er een wettelijke verplichting is, is de verwerking rechtmatig.

Vitale belangen

Een organisatie mag persoonsgegevens verwerken wanneer de verwerking noodzakelijk is voor de bescherming van vitale belangen. Er wordt gesproken over een vitaal belang als het over een belang gaat dat essentieel is voor iemands leven of gezondheid en er geen toestemming gevraagd kan worden aan die persoon. Bijvoorbeeld wanneer er een acuut gevaar dreigt, maar iemand niet aanspreekbaar (bewusteloos) of mentaal niet in staat is om toestemming te geven.

Algemeen belang of uitoefening van openbaar gezag

Het uitoefenen van een publieke taak voor het algemeen belang of openbaar gezag, is een grondslag om gegevens te mogen verwerken. Het gaat hierbij om wettelijke taken. De verwerking van persoonsgegevens moet noodzakelijk zijn om de publieke taak goed te kunnen vervullen. Een voorbeeld is een gemeente die cameratoezicht op openbare plaatsen inzet voor de openbare veiligheid.

Gerechtvaardigd belang

De laatste grondslag is gerechtvaardigd belang. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft aangegeven dat er sprake is van gerechtvaardigd belang wanneer een verwerking aantoonbaar noodzakelijk is om bedrijfsactiviteiten te kunnen verrichten. Bijvoorbeeld het voeren van een personeelsadministratie. Hierbij wordt er dan een belangenafweging gemaakt tussen de belangen van de organisatie en de belangen van de betrokkenen. Weegt de inbreuk op de privacy van de betrokkene op tegen de belangen van de organisatie? Het is in ieder geval altijd belangrijk om maatregelen te treffen die het minst nadelig zijn voor de betrokkene persoon.