Gisteren kreeg ik een telefoontje dat mij flink aan het denken heeft gezet. Het begon met een simpele vraag over mijn adres, zogenaamd in verband met een bestelling. Niets bijzonders, zou je denken. Maar terwijl het gesprek vorderde, viel me iets op. De stem aan de andere kant klonk wel heel “perfect”: beleefd en duidelijk. Maar wel met een net iets te lange pauze na dat ik iets terug vroeg. Dat’s wanneer het kwartje viel: dit was geen mens, maar een AI-gegenereerde stem.
Gelukkig had ik dit dus vrij snel door en heb ik direct opgehangen zonder verdere informatie te delen. Toch realiseerde ik mij dat ik het nu wel constateerde maar een volgende keer wellicht niet. En niet iedereen dit misschien zo snel doorheeft. Daarom wil ik mijn ervaring delen en uitleggen waarom dit soort praktijken gebeurt, wat er met je gegevens en je stem kan worden gedaan, en hoe je jezelf hiertegen kunt beschermen.
Waarom worden AI-robots ingezet voor telefoontjes?
Fraudeurs gebruiken steeds vaker AI-technologie omdat het hen in staat stelt op grote schaal persoonlijke gegevens te verzamelen en mensen te misleiden. Hier zijn een paar redenen waarom AI-robots steeds populairder worden:
- Efficiëntie: Een AI-bot kan duizenden mensen per dag bellen zonder vermoeid te raken.
- Anoniem: De telefoontjes zijn moeilijk te traceren, omdat ze vaak via internet (VoIP) worden uitgevoerd.
- Realistisch: Dankzij natuurlijke taalverwerking klinken AI-stemmen steeds menselijker, waardoor mensen sneller vertrouwen krijgen.
Het doel van deze telefoontjes is simpel: informatie verzamelen, zoals je naam, adres, of zelfs een opname van je stem. Deze gegevens kunnen vervolgens worden gebruikt voor:
- Identiteitsdiefstal: Criminelen gebruiken je gegevens om aankopen te doen of bankrekeningen te openen.
- Voice cloning: Met een korte opname van je stem kunnen AI-systemen je stem nabootsen en gebruiken voor oplichting.
- Social engineering: Fraudeurs kunnen je stem gebruiken om familie, vrienden of collega’s te misleiden.
Hoe kun je herkennen of je met een AI-robot spreekt?
Het kan lastig zijn om een AI-stem te herkennen, maar er zijn een paar signalen waar je op kunt letten:
- Lichte vertragingen: AI-bots hebben soms een fractie van een seconde nodig om te reageren.
- Perfecte spraak: Geen haperingen, “uhms” of emotionele nuance.
- Herhaling van vragen: Als je onverwachte antwoorden geeft, zal de bot vaak dezelfde vraag herhalen.
- Onnatuurlijke reacties: Bots kunnen moeite hebben met complexe of persoonlijke vragen.
Tips om jezelf te beschermen
- Geef geen persoonlijke informatie: Wees altijd voorzichtig met het delen van gegevens zoals je adres, geboortedatum of stemopnames.
- Hang direct op: Als je ook maar enige twijfel hebt, verbreek dan de verbinding. Je bent nooit verplicht om te blijven luisteren.
- Gebruik een codewoord: Spreek met familie of collega’s een uniek codewoord af om telefoontjes te verifiëren.
- Stel tegenvragen: Vraag bijvoorbeeld: “Met wie spreek ik precies?” of “Waar heeft u mijn gegevens vandaan?” AI-bots hebben hier vaak moeite mee.
- Controleer het nummer: Zoek het nummer op en bel het bedrijf terug via een officieel bekend nummer.
- Blokkeer verdachte nummers: Noteer verdachte nummers en blokkeer ze via je telefooninstellingen.
Wat moet je doen als je al bent benaderd?
- Meld het incident: In Nederland kun je verdachte telefoontjes melden bij de Fraudehelpdesk via fraudehelpdesk.nl.
- Controleer je accounts: Houd je bankrekeningen en online accounts goed in de gaten op verdachte activiteiten.
- Waarschuw je netwerk: Informeer vrienden en familie zodat zij alert blijven.
Tot slot
Dit incident heeft me eraan herinnerd hoe geavanceerd fraudeurs tegenwoordig te werk gaan. AI biedt geweldige mogelijkheden, maar kan helaas ook worden misbruikt. Wees alert, deel geen informatie zomaar, en wees kritisch bij elk onverwacht telefoontje. Samen kunnen we voorkomen dat criminelen misbruik maken van deze technologie.